Sihame vat de manier waarop wij aan sociaal beleid moeten doen eenvoudig samen: er is een verschil tussen zorgen voor mensen of ervoor zorgen dat mensen voor zichzelf kunnen zorgen. Mensen de kans geven verantwoordelijkheid te nemen en hen daartoe de kracht geven is een liberaal verhaal.' Dixit: oud-minister Marleen Vanderpoorten (Open VLD). In een bijdrage op de website van Open VLD Lier, getiteld 'Een liberale partij kan, per definitie, nooit rechts zijn', schaart ze zich achter de links-liberale opvattingen van partijgenoten als Vlaams Parlementslid Sihame El Kaouakibi, de Gentse burgemeester Mathias De Clercq en diens mentor Dirk Verhofstadt. Zij lieten zich eerder kritisch uit over het Vlaamse regeerakkoord, dat El Kaouakibi zelfs niet goedkeurde. De Clercq hekelde vooral de 'absurde' canon. Ook het Geelse gemeenteraadslid Lieselotte Thys verwierp luidop een volgens haar te rechtse passage.
De demarche van Vanderpoorten is opmerkelijk gezien haar veeleer donkerblauwe imago. 'Toch is het altijd mijn overtuiging geweest dat rechts gelijk is aan autoritair en, in mijn ogen, antidemocratisch', duidt de Lierse liberale. 'Onze partij staat voor vrijheid en gelijke kansen, zeker op onderwijsvlak. Wij hebben er ook altijd de nadruk op gelegd dat kinderen graag naar school moeten gaan. Als ik dan de N-VA hoor spreken over “pretpedagogie”, maak ik mij zorgen.'
Vanderpoorten ziet sommige partijgenoten 'al te gretig de N-VA achterna hollen', al heeft ze wel veel vertrouwen in Vlaams minister Bart Somers. Intern is er nood aan een ideologisch congres, klinkt het. 'Ik hoop dat de volgende voorzitter veel aandacht heeft voor het sociale liberalisme, dat zou een vooruitgang zijn. Gwendolyn (Rutten, red.) luistert wel goed naar de verzuchtingen, maar het is niet echt haar natuur.'
Symbolen en ellende Dat geldt evengoed voor Ruttens uitdager Francesco Vanderjeugd, al schaart hij zich vandaag voluit achter Sihame El Kaouakibi. 'Ik vind dat Sihame een punt heeft: neutraliteit dreigt zich in het onderwijs tegen ons te keren. Op het toetredingscongres wilde ik zelf een aantal zaken aankaarten die haaks staan op ons liberale gedachtegoed. Zoals het gebrek aan inspraak of de ontoereikende compensatieregeling voor de afschaffing van de woonbonus. Helaas had men daar geen oren naar. Ook naar de schitterende inhoudelijke tussenkomst van Lieselotte Thys werd nauwelijks geluisterd: het was een applauscongres. Als één iemand vindt dat we ideologisch moeten herijken, ben ik het wel. Liever vroeg dan laat.' Dat Vanderjeugd kritisch is, verbaast niet: hij is tot nu toe de enige kandidaat-voorzitter.
Ook in Het Volksbelang, het ledenblad van het Liberaal Vlaams Verbond (LVV), neemt hoofdredacteur Bert Cornelis het Vlaamse regeerakkoord op de korrel. Het is volgens hem 'een gemiste kans voor de onbevangen Vlaming die ook van zijn Vlaanderen houdt, maar die niet moet weten van al die romantische retoriek'. Over het voorstel om Vlaamse burgemeesters een geel-zwarte sjerp te laten dragen, schrijft Cornelis: 'Je houdt het niet voor mogelijk dat iemand er met medeweten van CD&V en Open VLD is in geslaagd zo'n voorstel op de onderhandelingstafel te gooien. (...) Alle ellende begint altijd met symbolen.' Cornelis is een Brusselse cabinetard, zijn minister Sven Gatz riep in juli de toorn van voorzitter Rutten over zich af toen hij in een 'linkse' regering stapte met socialisten en groenen, zónder de MR. De Brusselse Open VLD is van oudsher een stuk lichtblauwer dan pakweg de West- en Oost-Vlaamse afdelingen.
Toch is er binnen Open VLD altijd plaats geweest voor een linkse én rechtse strekking, meent Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde. 'Bij ons is er geen pensée unique en dat is prima.' Wel geeft hij toe dat er nood is aan een ideologisch congres. Volgens Kamervoorzitter Patrick Dewael loopt die nood parallel met de nakende voorzittersverkiezingen in maart 2020. Hij voelt geen spanning tussen de flanken. 'Het liberalisme is te rijk om zich te laten inkapselen in een links-rechtstegenstelling', reageert hij. 'Het klopt dat er na de startnota van Bart De Wever (N-VA) veel onrust was, maar op het regeerakkoord hebben wij wel degelijk gewogen. Bovendien is Bart Somers onze beste garantie dat het op de juiste manier wordt uitgevoerd. Dat niet iedere liberaal even enthousiast is… Tja, dat zou ook niet het geval geweest zijn mochten we met socialisten en groenen regeren.'
'Onversneden progressief' Voorzitster Gwendolyn Rutten sluit zich daarbij aan. Links- én rechts-liberalen - ze verwijst naar Vincent Van Quickenborne - mogen 'gezond kritisch' blijven, 'zolang het over inhoud gaat', stelt de voorzitster. 'Een ideologisch congres is altijd nuttig en nodig, we zíjn een congrespartij, maar de logische volgorde is dat er eerst voorzittersverkiezingen komen.' Rutten gaat er prat op dat ze veel luistert als voorzitter en alle liberale zorgen meeneemt naar de onderhandelingstafel. Op voorwaarden dat het zorgen zijn omtrent de liberale koers, niet omtrent de N-VA. 'We moeten blijven duidelijk maken waar het verschil zit met de N-VA en wat onze eigen liberale standpunten zijn. Wij nemen duidelijk afstand van Vlaams Belang, hebben de jobbonus erdoor gekregen én lopen voorop in ethische thema's zoals nu het voltooid leven. Daarin zijn we onversneden progressief.' Marjan Justaert
SHARE